Πού βρίσκεται ο αυχένας;
Ο αυχένας είναι η πρώτη μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Αποτελείται από 7 σπονδύλους οι οποίοι καλούνται αυχενικοί και στηρίζουν το κρανίο. Η αυχενική μοίρα είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να επιτρέπει την κίνηση της κεφαλής. Περιβάλλεται από πολλούς μυς οι οποίοι συμβάλουν τόσο στην στήριξη της κεφαλής όσο και στην κινητικότητα. Ανάμεσα από τους αυχενικούς σπονδύλους εξέρχονται τα αυχενικά νεύρα.
Κλινικές Εκδηλώσεις Εκφύλισης της Αυχενικής Μοίρας – Παθήσεις Αυχένα
Κύριες κλινικές εκδηλώσεις της νόσου είναι η δυσκαμψία, ο πόνος, η ριζίτιδα και σε προχωρημένες – παραμελημένες περιπτώσεις η αυχενική μυελοπάθεια.
Η εκφυλιστική νόσος μπορεί να προσβάλλει όλες τις επιμέρους ανατομικές δομές της ΑΜΣΣ όπως:
- Τον μεσοσπονδύλιο δίσκο (δισκοπάθεια)
- Τις μικρές αρθρώσεις (οστεοαρθρίτιδα)
- Τα σπονδυλικά σώματα (κυρίως τις επιφυσιακές πλάκες)
- Τους συνδέσμους, κυρίως τον ωχρό και οπίσθιο επιμήκη
- Τους παρασπονδυλικούς μύες.
Ανάλογα με το ποια ανατομική δομή της ΑΜΣΣ προσβάλλεται, η εκφυλιστική νόσος διακρίνεται σε εκφυλιστική νόσο των μικρών αρθρώσεων, σε εκφυλιστική νόσο των μεσοσπονδυλίων δίσκων κ.λπ.
Επειδή οι διάφορες ανατομικές δομές λειτουργούν ως ένα ενιαίο μηχανικό σύνολο, οι εκφυλιστικές αλλοιώσεις μιας ανατομικής δομής δια αλληλεπιδράσεως προκαλούν εκφύλιση των παρακείμενων ανατομικών δομών, με αποτέλεσμα στην πράξη να ανευρίσκονται εκφυλιστικές αλλοιώσεις σε περισσότερες της μιας ανατομικής δομής π.χ. η ελάττωση του ύψους του μεσοσπονδυλίου δίσκου αυξάνει το φορτίο και την κινητικότητα των αρθρικών αποφύσεων, με αποτέλεσμα να αναπτύσσεται οστεοαρθρίτιδα.
Οι παθήσεις του αυχένα προκαλούν ένα αίσθημα πόνου το οποίο εντοπίζεται βασικά στην περιοχή του αυχένα. Ανάλογα πάντα με το αίτιο που τον προκαλεί μπορεί να αντανακλά αυτός ο πόνος και σε άλλες περιοχές ή να συνοδεύεται με άλλα συμπτώματα.
Εκφύλιση Αρθρώσεων
Με την πρόοδο της ηλικίας, οι αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης (ζυγοαποφυσιακές αρθρώσεις) υφίστανται φυσική φθορά και αλλοίωση, η οποία ονομάζεται σπονδύλωση και παρατηρείται συχνότερα στην οσφυϊκή και την αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Με την εξέλιξη της σπονδύλωσης, ο οργανισμός δημιουργεί αντιδραστικά, οστικούς σχηματισμούς που είναι γνωστοί ως οστεόφυτα, προκειμένου να βοηθήσει στην υποστήριξη των εκφυλισμένων αρθρώσεων. Τα οστεόφυτα όμως προκαλούν τη διόγκωση των αρθρώσεων της σπονδυλικής στήλης (ζυγοαποφυσιακές αρθρώσεις) και στένωση των μεσοσπονδύλιων τρημάτων από όπου εξέρχονται οι νευρικές ρίζες που παρέχουν νεύρωση στα άκρα (άνω και κάτω).
Δισκοπάθεια – Κήλη Αυχενικού Μεσοσπονδυλίου Δίσκου
Τι είναι η δισκοπάθεια;
Μια πάθηση της αυχενικής μοίρας είναι η δισκοπάθεια. Ανάμεσα στους αυχενικούς σπονδύλους υπάρχουν οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι οι οποίοι ευθύνονται για την ευλυγισία και την κινητικότητα της αυχενικής μοίρας. Σε περίπτωση μετατόπισης των μεσοσπονδυλίων δίσκων, φαινόμενο καθόλου σπάνιο λόγω της σταδιακής φθοράς που προκαλείται, ασκείται πίεση στα νεύρα με αποτέλεσμα την εκδήλωση πόνου και νευρολογικών διαταραχών.
Ποια είναι τα συμπτώματα της δισκοπάθειας;
Το κύριο σύμπτωμα είναι πόνος που αφορά την περιοχή κατανομής της υπεύθυνης νωτιαίας ρίζας. Συγκεκριμένα , το εύρος των μεσοσπονδυλίων τρημάτων περιορίζεται λόγω χρόνιων εκφυλιστικών καταστάσεων και πιέζει την εξερχόμενη ρίζα. Αυτές κυρίως δημιουργούνται από προβολή του μεσοσπονδυλίου δίσκου στην πλευρά που πάσχει και ο ερεθισμός της ρίζας μπορεί να είναι οξύς ή χρόνιος, συνήθως είναι ετερόπλευρος και όταν είναι αμφοτερόπλευρος δεν είναι πάντα συμμετρικός.
Ποια είναι η θεραπεία;
Αρχικά δοκιμάζεται η συντηρητική θεραπεία με αντιφλεγμονώδη και αναλγητικά, περιορισμό της κινητικότητας του αυχένα με χρήση μαλακού κολλάρου και πρόγραμμα φυσιοθεραπείας. Σε περιπτώσεις όπου δεν υφίεται η συμπτωματολογία ή παρατηρούνται νευρολογικά συμπτώματα όπως μυϊκή αδυναμία και απώλεια της αισθητικότητας στο σύστοιχο άνω άκρο, προτείνεται η χειρουργική αφαίρεση του πάσχοντος δίσκου και η σταθεροποίηση των γειτονικών σπονδύλων με αντικατάσταση του αφαιρεθέντος δίσκου με τεχνητό δίσκο και οστικό μόσχευμα.
Αυχεναλγία – Αυχενικό Σύνδρομο
Τι είναι η αυχεναλγία ή το αυχενικό σύνδρομο;
Η αυχενική μοίρα περιβάλλεται από πολλούς μυς και είναι πολύ μεγάλος ο κίνδυνος να τραυματιστεί ή να διαταθεί απότομα ένας μυς και μόνο από το βάρος της κεφαλής το οποίο στηρίζουν. Σ’ αυτή την περίπτωση λοιπόν μπορεί να εμφανιστεί ένας έντονος πόνος ο οποίος μπορεί να προκληθεί και από κάποιο ατύχημα και την απότομη διάταση των μυών και των συνδέσμων «κάκωση δίκην μαστιγίου» (whiplash injury).
Ο όρος αυχεναλγία (που κάποιες φορές αναφέρεται όχι και τόσο σωστά ως αυχενικό σύνδρομο) σημαίνει απλά πόνος στην περιοχή του αυχένα αν και αρκετές φορές ο πόνος μπορεί να επεκτείνεται και στην περιοχή του ώμου, της ωμοπλάτης, του βραχίονα ή και ολόκληρου του άνω άκρου.
Ποια είναι η αιτία εμφάνισης του αυχενικού συνδρόμου;
Η συχνότερη αιτία είναι η αυχεναλγία μηχανικού τύπου, δηλαδή ο πόνος που προκαλείται με τις διάφορες κινήσεις ή την παρατεταμένη εργασία στο γραφείο, το σκύψιμο και άλλες δραστηριότητες. Ο λόγος γι’ αυτό συνήθως είναι η φθορά των μεσοσπονδύλιων δίσκων και αρθρώσεων της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.
Όσον αφορά την επέκταση του πόνου (αλλά και το μούδιασμα ή και την μυϊκή αδυναμία) στις περιοχές του ώμου, ωμοπλάτης, βραχίονα ή και του άνω άκρου, όλα αυτά τα προβλήματα μπορούν να προκληθούν από πίεση, ερεθισμό ή τοπική φλεγμονή διαφόρων νεύρων που βρίσκονται κοντά στους μεσοσπονδύλιους δίσκους και τις αρθρώσεις που πάσχουν.
Υπάρχει θεραπεία για το αυχενικό σύνδρομο;
Υπάρχουν διάφορες μορφές θεραπείας που μπορεί να βοηθήσουν στην ανακούφιση των οξέων, πολύ επώδυνων προβλημάτων αλλά η φθορά (κυρίως λόγω ηλικίας) των μεσοσπονδύλιων δίσκων και αρθρώσεων δεν μπορεί να αναστραφεί.
Αυχενική Σπονδύλωση
Τι είναι η Αυχενική Σπονδύλωση;
Η αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης αποτελείται από τους σπονδύλους και τους μεσοσπονδυλίους δίσκους, που ενώ απορροφούν τους κραδασμούς από τα βάρη, επιτρέπουν την κίνηση του αυχένα. Με τα χρόνια οι δίσκοι αρχίζουν να εκφυλίζονται με αποτέλεσμα να προκαλούν πόνο στον αυχένα, μια κατάσταση που ονομάζεται εκφυλιστική νόσος του δίσκου. Κάποιοι από αυτούς τους δίσκους, στα πλαίσια της εκφύλισης, θα οδηγηθούν σε κήλες του δίσκου, δηλαδή θα σπάσει ο ινώδης δακτύλιος και ο πυρήνας (το εσωτερικό του δίσκου) θα μετατοπισθεί στον σπονδυλικό σωλήνα όπου και θα πιέσει τον νωτιαίο μυελό ή τις νωτιαίες ρίζες (νεύρα), με αποτέλεσμα τα συμπτώματα να προέρχονται πλέον από τα νεύρα.
Η κήλη του δίσκου είναι συνήθως οξεία και τα συμπτώματα εμφανίζονται έντονα. Σε μεγαλύτερες ηλικίες, η εκφύλιση του αυχένα αφορά περισσότερο τον σχηματισμό οστεοφύτων (άλατα) και λιγότερο την πίεση από χαλασμένους δίσκους (δισκοπάθεια). Η εκφύλιση του αυχένα ονομάζεται αυχενική σπονδύλωση.
Ποια είναι τα συμπτώματα της αυχενικής σπονδύλωσης;
Το σημαντικότερο από τα συμπτώματα της αυχενικής σπονδύλωσης είναι ο σταδιακός περιορισμός του εύρους του σπονδυλικού σωλήνα του αυχένα και η πίεση του νωτιαίου μυελού και των νεύρων.
Η αρθρίτιδα (αυχενική σπονδύλωση) προκαλεί πόνο στον αυχένα που μπορεί να ακτινοβολεί και ανάμεσα στις ωμοπλάτες. Η πίεση των ριζών θα προκαλέσει πόνο ή αδυναμία ή μουδιάσματα πάντα στο χέρι. Η πίεση του νωτιαίου μυελού προκαλεί δυσκολία στη βάδιση και στις λεπτές κινήσεις των χεριών (κούμπωμα, γράψιμο κτλ.).
Αυχενική Μυελοπάθεια – Στένωση Νωτιαίου Σωλήνα
Τι είναι η Αυχενική Μυελοπάθεια;
O όρος «αυχενική μυελοπάθεια» αναφέρεται σε βλάβη από συμπίεση του νωτιαίου μυελού μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα.
Ο νωτιαίος μυελός στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης έχει διάμετρο 9 mm και περιβάλλεται φυσιολογικά από εγκεφαλονωτιαίο υγρό στην πρόσθια και οπίσθια μοίρα του με διάμετρο 1 mm και στις δύο πλευρές του νωτιαίου σάκου. Συνεπώς, για να μην ασκείται πίεση στον νωτιαίο μυελό πρέπει η διάμετρος του σπονδυλικού καναλιού να είναι οπωσδήποτε 13 mm. Τα ανατομικά στοιχεία τα οποία εμπλέκονται στην παθογένεση της αυχενικής στένωσης έχουν στατικό και δυναμικό χαρακτήρα. Τα στατικά στοιχεία που εμπλέκονται είναι τα εξής:
- Στένωση και προβολή του μεσοσπονδύλιου δίσκου.
- Σχηματισμός οστεοφύτων.
- Υπερτροφία των συνδέσμων και των αρθρικών αποφύσεων, που συνολικά προκαλούν τον κυκλοτερή περιορισμό του εύρους του σωλήνα.
Η μείωση αυτή του εύρους επιδεινώνεται με τις δυναμικές αλλαγές που παρατηρούνται, όπως με την πίεση που ασκείται επί του μυελού σε κινήσεις κάμψης από τα οστεόφυτα των σπονδυλικών σωμάτων. Στην έκταση υπάρχει οπισθιολίσθηση στο επίπεδο των μεσοσπονδυλίων διαρθρώσεων που πάλι περιορίζει το εύρος του σωλήνα. Επίσης, σε εκτατικές κινήσεις, διαπιστώνεται προς τα έσω πτύχωση του ωχρού συνδέσμου που προσφύεται στην έσω επιφάνεια των πετάλων των σπονδύλων, και εκ νέου στένωση του καναλιού. Αυτά όλα οδηγούν σε απώλεια της φυσιολογικής λόρδωσης της αυχενικής μοίρας και σε ανάπτυξη κύφωσης.
Όταν η στένωση του νωτιαίου σωλήνα γίνει σημαντική, τότε πιέζεται ο νωτιαίος μυελός ή διαταράσσεται η αιμάτωσή του και οδηγούμαστε σε μυελοπάθεια.
Ποια είναι τα συμπτώματά της αυχενικής μυελοπάθειας;
Η αυχενική μυελοπάθεια συνήθως εκδηλώνεται αρχικά με αβληχρά συμπτώματα σε διάστημα μηνών ή ετών. Οι εκδηλώσεις μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Σπαστικότητα κάτω άκρων με χαρακτηριστική δυσχέρεια στην βάδιση και ισορροπία με συχνές πτώσεις.
- Δυσχρηστία των άκρων χειρών (αδυναμία να εκτελέσουν μια λεπτή εργασία, δε μπορούν να κουμπώσουν κουμπιά, δυσκολεύονται στο ξύρισμα) με επώδυνες παραισθησίες.
- Αιμωδία ή υπαισθησία των άνω άκρων.
- Διαταραγμένη λειτουργία των σφιγκτήρων του εντέρου και της κύστης.
Πώς γίνεται η διάγνωση των παθήσεων της Αυχενικής Μοίρας Σπονδυλικής Στήλης;
Οι απλές ακτινογραφίες και η αξονική τομογραφία (CT scan) μπορούν να βοηθήσουν στο να διαλευκανθεί η αιτία ή οι αιτίες του προβλήματος σε μερικές περιπτώσεις αλλά δεν είναι συνήθως χρήσιμες σαν πρώτες εξετάσεις μόλις εμφανιστεί ένα πρόβλημα στον αυχένα.
Η Μαγνητική Τομογραφία (MRI scan) της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης είναι η πλέον χρήσιμη εξέταση ώστε να οδηγηθεί στη διάγνωση της προέλευσης και φύσης του προβλήματος, γι’ αυτό και θεωρείται εξέταση εκλογής.
Η MRI δύναται να αναδείξει με απόλυτη ευκρίνεια τις ακόλουθες παθολογικές καταστάσεις:
- Εκφύλιση του μεσοσπονδυλίου δίσκου: Τα δύο πρώτα ευρήματα της εκφύλισης του μεσοσπονδυλίου δίσκου είναι η αφυδάτωση του πηκτοειδούς πυρήνα και η μείωση του ύψους του μεσοσπονδυλίου δίσκου.
- Φαινόμενο κενού: Ο όρος «φαινόμενο κενού» αναφέρεται στην συλλογή αέρος σε σχισμές που δημιουργούνται εντός εκφυλισμένου μεσοσπονδυλίου δίσκου.
- Ασβέστωση του δίσκου: Απασβεστώσεις παρατηρούνται στον ινώδη δακτύλιο και δευτερευόντως στον πηκτοειδή πυρήνα.
- Οστεόφυτα: Τα οστεόφυτα είναι οστικές προεκβολές από έκτοπη οστεογένεση που σχηματίζονται λόγω της μικροκίνησης και των μικροκακώσεων που προκαλούνται στο σημείο της πρόσφυσης των ινών του ινώδους δακτυλίου στο σώμα του σπονδύλου.
- Εκφυλιστικές αλλοιώσεις επιφυσιακών πλακών: Εκφυλιστικές αλλοιώσεις στις επιφυσιακές πλάκες των αυχενικών σπονδύλων συναντώνται σε μικρότερο ποσοστό σε σχέση με τους οσφυϊκούς σπονδύλους.
- Δισκοκήλη: Στην αυχενική μοίρα κατά σειρά συχνότητας δισκοκήλες δημιουργούνται στον Α5-Α6 μεσοσπονδύλιο δίσκο (51%), στον Α6-Α7 μεσοσπονδύλιο δίσκο (24%), στον Α4-Α5 (17%) και μικρότερη στους υπολοίπους δίσκους. (Τύποι: κυκλοτερή προβολή (bulging disk), εστιακή προβολή-πρόπτωση (protrusion), δισκοκήλη (extrusion), αποσπασθείσα δισκοκήλη (sequestration). )
- Στένωση σπονδυλικού σωλήνα: Ως στένωση ορίζεται η ελάττωση της διαμέτρου του σπονδυλικού σωλήνα.
Πότε πρέπει να επισκεφθώ γιατρό για έναν πόνο στον αυχένα;
Θα πρέπει να επισκεφτείτε άμεσα τον γιατρό σας εάν παρουσιάζετε κάποιο από τα παρακάτω:
- Όταν ο πόνος άρχισε αιφνίδια, μετά από ένα πέσιμο ή τροχαίο ατύχημα
- Όταν ο πόνος αντανακλά στα χέρια, στα πόδια ή συνδυάζεται με μούδιασμα.
- Όταν ο πόνος συνοδεύεται από αδυναμία στα άκρα ή δυσκολία στο περπάτημα
Θεραπεία παθήσεων Αυχενικής Μοίρας Σπονδυλικής Στήλης
- Συντηρητικά
Οι περισσότεροι ασθενείς με συμπτώματα από τον αυχένα, δεν χρειάζονται χειρουργείο. Συνήθως βελτιώνονται με συντηρητική αγωγή η οποία αποτελείται από αντιφλεγμονώδη φάρμακα, φυσικοθεραπεία, καθώς και με χρήση κολάρου αυχένα.
- Χειρουργικά
Η χειρουργική αντιμετώπιση είναι αναγκαία όταν:
- Εμφανίζεται αδυναμία ή παράλυση στα άκρα.
- Ο πόνος στον αυχένα ή στη μέση δεν αντιμετωπίζεται με τη συντηρητική θεραπεία και είναι αφόρητος.
- Υπάρχει νευρογενής πόνος με αντανάκλαση στο πόδι ή στο χέρι για πάνω από 2 μήνες.